Στη Ζάκυνθο θα πραγματοποιηθεί το 32ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΔΕΑ στις 11-15 Μαϊου 2016
Τοποθεσία : Atlantica Eleon Grand Resort & Spa
Ζάκυνθος, ένα νησί µε πλούσιο παρελθόν
Τα παλαιότερα ίχνη ζωής τα οποία βρέθηκαν στο νησί προέρχονται από τη Νεολιθική εποχή και εντοπίστηκαν στον κόλπο του Λαγανά. Η ιστορία του νησιού έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα σύμφωνα µε τον Πλίνιο, το νησί είχε κατοίκους πριν από το 3000 π.Χ. και ονομαζόταν Ύρια. Κοντά στο Φρούριο εντοπίστηκε ένα μαρμάρινο σύμπλεγμα θεϊκών μορφών όπως του Απόλλωνα, της Αφροδίτης και της Άρτεµης, το οποίο βρίσκεται στο Μουσείο Τιέµπολο της Βενετίας. Αυτό πιστοποιεί και την ιδιαίτερη τάση των αρχαίων κατοίκων του νησιού στη μουσική και τη λατρεία της Άρτεµης.
Το όνομα Ζάκυνθος, όπως αναφέρει ο Όµηρος, το έλαβε από τον Ζάκυνθο, γιο του βασιλιά της Τροίας Δάρδανου. Ο Ζάκυνθος έφτασε στο νησί από την Αρκαδική πόλη Ψωφίδα γύρω στο 1500 π.Χ. και έδωσε το όνομα του στη νέα Πόλη. Οι άποικοι που τον ακολούθησαν ονόμασαν την ακρόπολη του νησιού Ψωφίδα για να θυμούνται την πατρίδα τους. Οι απόγονοι του Ζακύνθου δημιούργησαν έναν αξιοσημείωτο πολιτισμό και άρχισαν να ιδρύουν αποικίες για την εξάπλωσή τους, όπως τη Ζακάνθα στην Ισπανία, την πόλη Κυδωνιές στην Κρήτη και τη Φωκίδα στο Πυρρηναίο στην Ισπανία. Στους Μυκηναϊκούς χρόνους το νησί αποτελούσε τμήμα του βασιλείου της Ιθάκης. Ο Όµηρος αποκάλεσε το νησί «υλήεσσα», δηλαδή κατάφυτη.
Η γεωγραφική θέση, το εύφορο έδαφος και οι πηγές πίσσας του νησιού έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην οικονομική του ανάπτυξη µε αποτέλεσμα τον 6ο αιώνα π.Χ. να κοπεί το αργυρό νόμισμα που απεικόνιζε τον τρίποδα, ιερό σύμβολο του Απόλλωνα το οποίο διαδέχθηκε η λύρα τον 5ο αιώνα π.Χ. Για επτά περίπου αιώνες το νησί δημιούργησε ελεύθερο δημοκρατικό βίο. Το 455 π.Χ. η Ζάκυνθος ενώθηκε µε τη συμμαχία των Αθηναίων και μετά τη συντριβή της βρέθηκε υπό την κατοχή των Λακεδαιµονίων µε αποτέλεσμα την αλλαγή του δημοκρατικού πολιτεύματος σε ολιγαρχικό. Κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων η Ζάκυνθος κράτησε ουδέτερη στάση, ενώ κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εντάσσεται στη Ρωμαϊκή επαρχία της Αχαΐας. Παράλληλα ξεκινάει η διάδοση του Χριστιανισμού το 34 µ.Χ. κατά µια εκδοχή από τη Μαρία τη Μαγδαληνή.
Με την ίδρυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η Ζάκυνθος ανήκε στην επαρχία της Ιλλυρίας χωρίς όμως να έχει ιδιαίτερη φροντίδα και προστασία. Έτσι λεηλατήθηκε από επιθέσεις πειρατών και επίδοξων κατακτητών. Με τις Σταυροφορίες των Δυτικών τα Ιόνια Νησιά θα γνωρίσουν νέες περιπέτειες. Στο τέλος του 12ου αιώνα το νησί περνάει στην κατοχή των Γάλλων κομητών Ορσίνι, στη συνέχεια των Ανδηγαυών (βασιλείς της Νεάπολης) και τελικά των Τόκκων (Φλωρεντιανοί πρίγκιπες). Το 1485 οι Ενετοί καταλαμβάνουν το νησί μετά από διπλωματικές πιέσεις στους Τούρκους. Η ενετική κατοχή προσφέρει στη Ζάκυνθο τη σταθερότητα και τις ευκαιρίες ανάπτυξης που για αιώνες είχε στερηθεί. Η ειρήνη που η ισχύς της Βενετίας εξασφαλίζει στο νησί δίνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα οικονομικής και πνευματικής άνθησης.
Οι κάτοικοι χωρίζονται σε τρεις τάξεις: τους ευγενείς (nobili), στους αστούς (civili) και το λαό (popolari). Μόνο οι ευγενείς ήταν γραμμένοι στη Χρυσή Βίβλο (libro d’ oro) και είχαν πολιτικά δικαιώματα. Το 1797 φτάνουν στη Ζάκυνθο οι Γάλλοι δημοκρατικοί και γίνονται δεκτοί µε ενθουσιασμό. Με ενθουσιώδεις πανηγυρισμούς καίνε, στην πλατεία του Αγίου Μάρκου το Libro d’ oro. Η Γαλλική κατοχή κρατά 15 μήνες. Τον Οκτώβριο του 1798 φτάνει στη Ζάκυνθο ο ενωμένος Ρωσοτουρκικός στόλος µε επικεφαλής τον Ρώσο ναύαρχο Ουσακόφ και καταλαμβάνει το νησί. Το 1800 υπογράφεται συνθήκη ανάμεσα σε Ρωσία και Τουρκία και αποφασίζεται η ίδρυση ανεξάρτητου κράτους µε όνομα «Επτάνησος Πολιτεία». Καθιερώνεται η Ελληνική γλώσσα και η Ορθοδοξία σαν επίσημη θρησκεία. Η Επτάνησος Πολιτεία, που αποτέλεσε το πρώτο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος της σύγχρονης ιστορίας, διήρκησε επτά χρόνια. Το 1807 γαλλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τα Ιόνια Νησιά. Δύο χρόνια αργότερα, το 1809 ο αγγλικός στόλος καταλαμβάνει τη Ζάκυνθο. Η Αγγλικής κατοχή (1809 – 1864) θα είναι και η τελευταία περίοδος κατοχής πριν από την Ένωση µε την Ελλάδα.
Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 οι Επτανήσιοι στηρίζουν απροκάλυπτα και ενεργά τους εξεγερμένους Έλληνες. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και την ίδρυση του Ελληνικού κράτους εμφανίζεται έντονο το αίτημα της Ένωσης των Ιονίων Νήσων µε την υπόλοιπη Ελλάδα. Στις 21 Μαΐου 1864 υψώθηκε οριστικά η Ελληνική σημαία στο νησί. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το νησί καταλαμβάνεται αρχικά από Ιταλούς και αργότερα από Γερμανούς. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1953, ένας καταστρεπτικός σεισμός που ακολουθείται από εκτεταμένη πυρκαγιά ισοπεδώνει την πόλη της Ζακύνθου. Χάνονται έτσι ιστορικά κτήρια και εκκλησίες, μαζί µε τους θησαυρούς που περιείχαν. Η πόλη ξαναχτίζεται σύμφωνα µε έναν αυστηρό αντισεισμικό κανονισμό, προσπαθώντας συγχρόνως να διατηρήσει κάτι από τον παλιό της χαρακτήρα.
Το νησί της μουσικής, της ποίησης και της φιλοξενίας
Οι βενετσιάνικες επιρροές ζυμώθηκαν µε την ελληνική παράδοση κι έδωσαν έναν ιδιαίτερο πολιτισμό µε λεπτές αποχρώσεις και χάρη. Στο νησί καλλιεργήθηκαν και αναπτύχθηκαν όλες οι μορφές της Τέχνης. Γι’ αυτό η Ζάκυνθος δίκαια ονομάστηκε Φλωρεντία της Ανατολής. Η μουσική «κυλάει στις φλέβες» των Ζακυνθινών. Η επίδοσή τους στην τέχνη αυτή άρχισε από τα πανάρχαια χρόνια, τότε που λατρευόταν στο νησί ο θεός της Μουσικής, ο Απόλλωνας. Τον καιρό της Ενετοκρατίας αναπτύχθηκε η ζακυνθινή καντάδα, που φτάνει ως τις μέρες µας.
Η πρώτη μουσική σχολή στην Ελλάδα ιδρύθηκε μόλις το 1815 στη Ζάκυνθο, που υπήρξε γενέτειρα μεγάλων μουσικών µε διεθνή αναγνώριση. Το θέατρο µε την επιρροή των Ιταλών γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στο νησί ήδη από τον 15ο αιώνα. Το 1571 ανεβαίνουν στη σκηνή για πρώτη φορά οι «Πέρσες» του Αισχύλου. Η σάτιρα στις Ομιλίες, ένα είδος λαϊκής επιθεώρησης, βρίσκει μεγάλη απήχηση στο λαό, ενώ η όπερα ενώνει αριστοκράτες και ποπολάρους.
Σήμερα η Ζάκυνθος είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα της Ελλάδας. Σπάνιες συναυλίες και άλλες αξιόλογες εκδηλώσεις οργανώνονται κάθε χρόνο στο νησί. Πνευματική ζωή στο νησί υπήρξε επίσης σπουδαία. Η πρώτη ελληνική Ακαδημία ιδρύθηκε στη Ζάκυνθο τον 16ο αιώνα. Και οι σημερινοί Ζακυνθινοί, άνθρωποι ανοιχτόκαρδοι, γλεντζέδες και φιλόξενοι, µε ζωηρό ταπεραμέντο, δείχνουν ιδιαίτερη κλίση στις τέχνες και τα γράμματα.
Η φυσιογνωμία του τόπου
Η γεωγραφική της θέση επιτρέπει στον ταξιδιώτη να επισκεφθεί εύκολα και τα άλλα νησιά του Ιονίου, ή ακόμα να ταξιδέψει ως την απέναντι ακτή της Πελοποννήσου όπου βρίσκεται, μεταξύ των άλλων, η αρχαία πόλη της Ολυμπίας, εκεί όπου κατά την αρχαιότητα τελούνταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Επιπλέον, από τη Ζάκυνθο είναι εύκολη, λόγω της άμεσης συγκοινωνιακής σύνδεσής της, η επικοινωνία µε τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, Πάτρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη.
Νησί γεμάτο αντιθέσεις η Ζάκυνθος, είναι στο μεγαλύτερο μέρος της ορεινή, µε χαμηλά πευκόφυτα βουνά και εύφορους κάμπους.
Στα βόρεια, ανατολικά και νότια, αμέτρητες είναι η γραφικές παραλίες της, ενώ στα δυτικά στις επιβλητικές βραχώδεις ακτές της, σχηματίζονται πολλές θαλάσσιες σπηλιές όπως η θαυμάσια Γαλάζια Σπηλιά στα βορειοδυτικά του νησιού. Το κλίμα της Ζακύνθου είναι ήπιο, μεσογειακό, µε πολλές βροχές και μεγάλη ηλιοφάνεια και το χειμώνα. Σε αυτό προφανώς οφείλει και την ανέκαθεν πλούσια βλάστησή της, που δικαιολογεί άλλωστε και τους χαρακτηρισμούς της ως «υλήεσσα» και «άνθους της Ανατολής» (Fior di Levante) από τον Όμηρος και τους Βενετούς αντίστοιχα.
Η Ζάκυνθος είναι ακόμα ένα νησί µε πλούσια αγροτική παραγωγή, στηριγμένη κυρίως στην καλλιέργεια της ελιάς, των εσπεριδοειδών και της σταφίδας, από όπου παράγονται τα υπέροχα Ζακυνθινά κρασιά, µε ανεπτυγμένη επιχειρηματική δραστηριότητα, κυρίως στον τομέα του τουρισμού, και µε πλούσια ιστορική παράδοση, καθώς το νησί υπήρξε για πολλούς αιώνες σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών.
Φροντίδα για τη φύση
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.) ιδρύθηκε µε Προεδρικό Διάταγμα, τον Δεκέμβριο του 1999, είναι το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα που διοικείται από έναν φορέα Διαχείρισης και είναι υπόδειγμα όσων αφορά στην εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων για τις υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας.
Ο πιο σημαντικός στόχος του Ε.Θ.Π.Ζ. είναι η προστασία και διατήρηση των παραλιών ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας, στον κόλπο του Λαγανά. Στους επιμέρους στόχους του περιλαμβάνεται η περιβαλλοντική εκπαίδευση – πληροφόρηση, η ευαισθητοποίηση του κοινού σε φυσιολατρικές δραστηριότητες, η διαφύλαξη του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου και η ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων σύμφωνα µε τις αρχές της εφορίας.
Στην περιοχή του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου συναντάμε πληθυσμούς της Μεσογειακής Φώκιας Monachus monachus, συστήματα αμμοθινών, υποθαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) και παράκτια οικοσυστήματα µε εκατοντάδες είδη χλωρίδας και πανίδας.
Ύπαιθρος και παραλίες
Από τα σαράντα τέσσερα χωριά της Ζακύνθου, τα περισσότερα είναι αξιοποιημένα, έχοντας διατηρήσει το παραδοσιακό τους χρώμα. Ο τουρισμός αναπτύχθηκε σταδιακά και η ευαισθησία των κατοίκων για το περιβάλλον δεν άφησε τα τεράστια συγκροτήματα να πνίξουν τις ομορφιές του νησιού.
Εδώ θα βρείτε μεγάλες, μεσαίες και μικρές ξενοδοχειακές μονάδες που προσφέρουν όχι µόνο σύγχρονες ανέσεις αλλά και εξυπηρέτηση που μετατρέπεται σε γνήσια φιλοξενία.
Η πόλη της Ζακύνθου
Πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού, η Ζάκυνθος απλώνεται στους πρόποδες του λόφου κάτω από το Κάστρο. Εδώ σώζονται κτήρια και αρχοντικά, µε το χαρακτηριστικό χρώμα της ώχρας, µε λότζες και βενετσιάνικες στοές. Αξίζει να επισκεφθείτε τη Μονή του Αγίου Διονυσίου, όπου φυλάσσεται το ιερό σκήνωμα του ομώνυμου Αγίου, το καταπληκτικό εκκλησιαστικό μουσείο της μονής, καθώς και τα πολύ ενδιαφέροντα μουσεία της πόλης. Η περιοχή της Μπόχαλης, κάτω από το Κάστρο, θα σας γοητεύσει µε τα μικρά, ήσυχα δρομάκια της και τα παλιά της σπίτια, µε αυλές πνιγμένες στα μπουγαρίνια, µε τα γνήσια καφενεία και τα εστιατόριά της όπου ακούγεται η παλιά ζακυνθινή μουσική.
Πάνω από τη Μπόχαλη δεσπόζει το ενετικό Κάστρο µε την υπέροχη πανοραμική θέα προς τη σημερινή πόλη της Ζακύνθου και τη θάλασσα του Ιονίου. Ο λόφος του Στράνη, που ενέπνευσε τους στίχους του ελληνικού Εθνικού Ύμνου του Διονυσίου Σολωμού, αλλά και η Μπόχαλη, πάνω από την οποία βρίσκεται το ενετικό κάστρο, µε την υπέροχη πανοραμική θέα προς τη σύγχρονη πόλη της Ζακύνθου και τη θάλασσα του Ιονίου, θα κερδίσουν τις εντυπώσεις. Μια και µόνο βόλτα στους δρόμους της πόλης θα µας πείσει ότι στη Ζάκυνθο οι προσπάθειες να διατηρηθεί το προσεισμικό θα έλεγε κανείς ύφος αφορούν µόνο στα κτήρια αλλά και στον πολεοδομικό ιστό της.
Στη Ζάκυνθο όλα αποπνέουν µια νοσταλγία, µια νότα ρομαντισμού. Οι γραφικές πλατείες τη νησιού, η Πλατεία Διονυσίου Σολωμού, και η Πλατεία Αγίου Μάρκου, ο μακρύς παραλιακός δρόμος στη Στράτα Μαρίνα, η παλιά Πλατεία Ρούγα και σημερινός δρόμος Αλεξάνδρου Ρώµα, όλα µας επιστρέφουν σε καιρούς αλλοτινούς. Μην παραλείψετε να περπατήσετε στη Στράτα Μαρίνα (όπως είναι γνωστή) σηµ. Κων. Λοµβάρδου, το εμπορικό κέντρο µε τις γραφικές καμάρες στην Αλεξ. Ρώµα και την πλακόστρωτη κεντρική πλατεία του Αγίου Μάρκου, που συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη κίνηση.
Άρωμα από Μεσόγειο
Τι είναι εκείνο που κάνει την επτανησιακή μαγειρική να διαφέρει από τη μαγειρική σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της Ελλάδας; Είναι, φυσικά, οι τοπικές συνήθειες, οι ιστορικές συγκυρίες του παρελθόντος, οι οικονομικές δυνατότητες και τα διαθέσιμα υλικά. Κατά κύριο λόγο, όμως, η Επτανησιακή κουζίνα είναι στην πραγματικότητα μεσογειακή, κυριαρχείται από τη χρήση του παρθένου ελαιόλαδου, εξουδετερώνει την οξύτητα της ντομάτας και του λεμονιού µε έντονο σκόρδο και προτιμά τα αρωματικά χόρτα από τα καυτερά μπαχαρικά.
Η Ζάκυνθος διαθέτει πολλά ελαιόδεντρα και παράγει λάδι από τα νοστιμότερα της Ελλάδας. Πλούσιες σε ελαιόλαδο είναι λοιπόν και οι ζακυνθινές συνταγές, που δεν μεταβάλλονται σημαντικά στο χρόνο, είναι µάλλον βαριές και σκορδάτες. Ως «εθνικό» πιάτο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η «Σάρτσα», βοδινό ή μοσχαρίσιο κρέας δηλαδή στην κατσαρόλα, µε ντομάτα, σκόρδο, λαδοτύρι και λίγη ρίγανη. Άλλο φαγητό καταχωρημένο στη ζακυνθινή συλλογή συνταγών είναι το «Σκορδοστούμπι», που φτιάχνεται µε μελιτζάνες και μεγάλες ποσότητες σκόρδου.
Σπεσιαλιτέ της Ζακύνθου αποτελούν επίσης το τοπικό λαδότυρο, ένα πικάντικο τυρί από πρόβειο γάλα, που διατηρείται μέσα σε πήλινα κιούπια γεμάτα ελαιόλαδο, αλλά και η τοπική μυζήθρα, αλατισμένη ή ανάλατη. Την τελευταία την τρώνε μάλιστα µε ζάχαρη ή μέλι. Ονομαστό είναι το ψωμί που φτιάχνουν οι Ζακυνθινοί στα σπίτια τους, αλλά και τα γλυκά, όπως το μαντολάτο – η Ζάκυνθος θεωρείται πατρίδα του – , που παρασκευάζεται από ασπράδι αβγού, καβουρδισμένα αμύγδαλα, μέλι ή ζάχαρη, και το παστέλι, το αρχαιοελληνικό γλυκίσματα από σουσάμι, μέλι και αμύγδαλα.
